Hereditaire sferocytose

Hereditaire sferocytose

Ontwikkelingen

In het UMC Utrecht wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar zeldzame vormen van bloedarmoede, zoals bijvoorbeeld Hereditaire sferocytose en Pyruvaatkinasedeficiëntie. Het doel van deze onderzoeken is altijd om beter te begrijpen wat er precies misgaat bij deze ziektes en, daarmee, direct of indirect de zorg voor patiënten met deze ziektes te verbeteren.

Hieronder een overzicht van enkele lopende onderzoeken.

Mitapiva
Dr. Richard van Wijk (onderzoeker in het UMC Utrecht, het expertisecentrum voor diagnostiek en onderzoek van zeldzame erfelijke rode bloedziekten) en Dr. Ward van Beers
(Internist-hematoloog verbonden aan de Van Creveldkliniek in het UMC Utrecht), gaven op de zeldzame bloedziektendag op 1 oktober 2022 een presentatie over Mitapivat, dat eigenlijk speciaal voor Pyruvaatkinasedeficiëntie (PKD) patiënten is ontwikkeld en inmiddels goedgekeurd is in Amerika en naar alle waarschijnlijkheid binnenkort ook in Europa zal worden goedgekeurd.

Uit onderzoek bij muizen is gebleken dat dit medicijn ook bij thalassemie en hereditaire sferocytose (HS) zorgt voor minder bloedarmoede, minder geelzucht en meer zuurstof. De eerste resultaten van studies bij patiënten met sikkelcelziekte laten eveneens gunstige effecten zien.
Mitapivat is een PK activator: het activeert pyruvaatkinase. Hierdoor krijgt de rode bloedcel meer energie, hetgeen gunstig is. Ook zorgt activatie van pyruvaatkinase ervoor dat de rode bloedcel meer zuurstof kan opnemen. Bij patienten met sikkelcelziekte is dat eveneens gunstig want het kan zorgen voor minder sikkelvorming. De PUMA studie is een laboratoriumstudie die onderzoekt of activatie van pyruvaatkinase in het laboratorium ook bij andere bloedcelstoornissen toegepast kan worden, zoals HS en thalassemie.

De Satisfy studie Mitapiva met voor HS en CDA patiënten start in 2023 in Nederland in het UMCU, Denemarken en Canada.
Wie kan hieraan meedoen?

  • HS of CDA Type 2 patiënten met diagnose op DNA-niveau
  • Patiënten vanaf 18 jaar
  • Hb bij vrouwen < 6,6 en bij mannen < 7,1
  • Al drie maanden geen bloedtransfusies gehad
  • In totaal niet meer dan 5 bloedtransfusies gehad

Heeft u interesse in het onderzoek, wilt u deelnemen, of heeft u vragen dan kunt u altijd vrijblijvend contact opnemen met dr. van Beers, Internist-hematoloog verbonden aan de Van Creveldkliniek in het UMC Utrecht.

 

ZEbRA-studie

Zeldzame Erfelijke hemolytische Anemieën – Klinische verschijnselen en pathofysiologie

In de ZEbRA-studie wordt onderzoek gedaan naar congenitale hemolytische anemie. Congenitale hemolytische anemie is een verzamelnaam voor een groep erfelijke bloedarmoedes veroorzaakt door versnelde bloedafbraak. Omdat dit erg zeldzaam is, is er nog maar weinig bekend over het optreden van medische problemen bij patiënten met deze bloedarmoede. In dit onderzoek wordt gekeken naar de medische geschiedenis van minimaal 100 patiënten (>18 jaar) en naar de medische problemen waar zij last van hebben. Ook wordt er in het bloed van patiënten gekeken naar aanwijzingen over hoe deze ziekte medische problemen veroorzaakt en wordt er in het laboratorium gezocht naar nieuwe testen om deze medische problemen snel en gemakkelijk vast te kunnen stellen. Hoe meer er bekend wordt over een ziekte, hoe beter de therapie hier in de toekomst op kan worden aangepast.

De ZebRA-studie is succesvol afgerond.

CoMMiTMenT-studie

Combined Molecular Microscopy for Therapy and personalized Medication in rare anaemias Treatments

Dit onderzoek richt zich op patiënten met zeldzame erfelijke vormen van bloedarmoede, in het bijzonder bloedarmoede die veroorzaakt wordt door een versnelde afbraak van de rode bloedcellen. Ondanks dat de primaire oorzaak in veel gevallen bekend is, weten we nog weinig over hoe en waarom die oorzaak nou juist leidt tot een verhoogde celafbraak. In deze studie onderzoeken we specifiek op welke wijze de mineralenhuishouding bij deze aandoeningen veranderd is, en hoe dat in verband staat met de primaire oorzaak. Een goede mineralenhuishouding is namelijk zeer belangrijk voor een juiste functie én overleving van de rode bloedcel.

Tevens proberen we in dit onderzoek nieuwe laboratoriumtesten te ontwikkelen die gebaseerd zijn op de kennis opgedaan in dit onderzoek. Daardoor kunnen we niet alleen de diagnose bij patiënten in de toekomst sneller stellen, maar leren wij ook veel over de eigenschappen van zieke en gezonde rode bloedcellen. 

De Commitment-studie is succesvol afgerond.

TAPIR-studie

ThermAl stability of Pyruvate kinase In Red blood cells

Bij zeldzame erfelijke bloedarmoede wordt de bloedarmoede vaak veroorzaakt door een verhoogde afbraak van rode bloedcellen. Hoewel we vaak wel goed weten wat er mis is met de rode bloedcellen van mensen die hier last van hebben, is het nog niet precies bekend hoe het nu precies komt dat deze rode bloedcellen sneller worden afgebroken. In dit onderzoek kijken wij naar een eiwit dat van nature in alle rode bloedcellen voorkomt en nodig is voor het produceren van voldoende energie voor de cellen. Dit eiwit heet pyruvaatkinase. Het doel van dit onderzoek is om in het laboratorium te kijken hoe dit eiwit functioneert, en of we het eventueel beter kunnen laten werken.
Dit onderzoek wordt grotendeels uitgevoerd in het UMC Utrecht, maar daarnaast zal een deel van het onderzoek ook plaatsvinden bij enkele andere universiteiten en ziekenhuizen in Europa.

Veel patiënten hebben meegedaan aan onderzoek in het UMCU.
Deze onderzoeken hebben veel nieuwe inzichten opgeleverd. Hieronder worden er een paar genoemd.

  • IJzerstapeling bij patiënten zeldzame bloedarmoedes
    Uit ons onderzoek bleek dat veel patiënten en ook patiënten die nog nooit een transfusie hebben ontvangen, kans hebben om ijzerstapeling te krijgen. Ook bleek dat bloedonderzoek naar ferritine maar slecht voorspelt of er ijzerstapeling is. Daarmee wordt bedoeld of er ijzerstapeling in de organen aanwezig is. Aan de hand van dit onderzoek wordt momenteel gekeken naar de richtlijnen die artsen gebruiken om te onderzoeken of een patiënt ijzerstapeling heeft. We verwachten dat deze richtlijnen zullen worden aangepast. Dat betekent dat meer patiënten in de toekomst een MRI zullen krijgen om ijzerstapeling uit te sluiten. Dat is van belang omdat ijzerstapeling een belangrijke negatieve bijwerking is en onbehandeld veel (orgaan)schade kan geven. Het is belangrijk om dat zoveel mogelijk te voorkomen.
  • Orgaanschade bij patiënten zeldzame bloedarmoedes
    Daarnaast blijkt uit ons onderzoek dat veel patiënten met zeldzame vormen van bloedarmoedes een vorm van orgaanschade hebben. Ook bleek dat niet bij iedere patiënt onderzoek wordt gedaan naar orgaanschade, terwijl dit vaak goed te behandelen is
  • Kwaliteit van leven van patiënten zeldzame bloedarmoedes
    Uit de eerste resultaten van ons onderzoek blijkt dat vooral patiënten die veel bloed nodig hebben, een duidelijk mindere kwaliteit van leven hebben in vergelijking met andere patiënten.
  • Microdeeltjes in het bloed van patiënten met een vorm van bloedarmoede.
    Wij denken dat dit de oorzaak kan zijn voor de verhoogde kans op bloedproppen of trombose na het verwijderen van de milt.

    De onderzoekers zijn bezig alle bovenstaande resultaten te analyseren om de resultaten vervolgens te publiceren in wetenschappelijke tijdschriften. Door de resultaten met andere onderzoekers te delen kunnen anderen met ons meedenken aan oplossingen of aanpassingen van de behandeling zeldzame bloedarmoedes.

Aansluiten bij Stichting Zeldzame Bloedziekten?

Patiëntengroepen kunnen voor facilitaire ondersteuning terecht bij onze stichting!
Voor een eigen domein binnen de website, een digitaal kantoor, een e-nieuwsbrief en een gemeenschappelijke toolkit met handige formats, en meer.
Geïnteresseerd? Stuur een bericht naar [email protected]